HEALING ROOMS: reclaiming space for care and cure

De ziekenhuiservaring

"Terwijl ik in bed lig en luister naar het orkest van ziekenhuisgeluiden, overvalt me een existentiële crisis. De koelkast in de gang trilt tegen de betegelde muur. Twee mensen snurken, bijna tegelijk. Om de paar minuten arriveert er een ambulance. Iemand kijkt naar 'How I Met Your Mother'. Er zoemt iets. De kraan van de wastafel druppelt af en toe. Ik weet eigenlijk niet meer waarom ik hier gekomen ben. Ik lig alleen in een ziekenhuisbed, met slechts een plastic zak vol persoonlijke spullen, terwijl een vreemde op zeventig centimeter afstand van mij slaapt — en ik kan alleen maar denken aan hoe ellendig ik me voel. Waarom ben ik hier? Niemand zorgt actief voor mij, en ik voel me veel ongemakkelijker dan thuis. Ik voel me eenzaam en verward, niet in staat om te begrijpen waarom deze hele ervaring — die in mijn ogen zou moeten helpen — me juist zoveel slechter doet voelen. Ziek zijn is al zo stressvol op zichzelf; hoe heb ik ooit kunnen denken dat ik me zomaar zou aanpassen aan deze hele situatie?"

De ruimtelijke realiteit

“Steriel witte muren” — iedereen denkt meteen aan een ziekenhuiskamer.
“Ziekenhuislichten” — die felle, witte tl-buizen die niemand fijn vindt.
“Ziekenhuisbed” — altijd weer dat metalen framebed dat nét niet comfortabel is.

Ziekenhuiskamers (en ziekenhuizen in het algemeen) staan bekend als lelijk, oncomfortabel en onvriendelijk. Terwijl klinische efficiëntie de overhand heeft gekregen op patiëntgerichte zorg, is het ziekenhuis veranderd in een techno-utopie en is zorg verworden tot genezing.
In december 2022 werd ik onverwachts tien dagen opgenomen in het ziekenhuis. Hoewel ik wist dat ziekenhuizen de reputatie hebben berucht lelijk, oncomfortabel en onvriendelijk te zijn, bleef Kamer 23 me bij. De geluiden, de felle lichten, het strakke schema, het bed — alles werkte mijn herstel tegen. Mijn ervaring in Kamer 23 leidde tot mijn onderzoek naar ziekenhuiskamers: ruimtes waar patiënten komen voor zorg en genezing. Als ruimtelijk ontwerper viel het me op hoe wrang de werkelijkheid is: patiëntenkamers werken niet vóór patiënten, maar tégen hen.

De installatie

Dit project is een verkenning van de wisselwerking tussen fysieke ruimte en emotionele ervaring, met als doel de onzichtbare worstelingen van een ziekenhuisverblijf tastbaar te maken. Healing Rooms onderzoekt de patiëntenkamer als een actief onderdeel van het genezingsproces, vanuit het perspectief van de patiënt, en nodigt bezoekers uit om de kamer te ervaren als een ruimte van kwetsbaarheid, verstoorde routines en zintuiglijke overprikkeling.
Het bed en het nachtkastje vormen een standaardopstelling voor patiënten. Het model is een replica van Kamer 23 (de kamer waarin ik opgenomen lag) en de aangrenzende ruimtes. Opnames uit het ziekenhuis klinken via de koptelefoon en laten de voortdurende onderbrekingen horen die de ziekenhuisomgeving kenmerken. Het boek brengt verschillende lagen samen: een persoonlijk verslag van mijn eigen ziekenhuisverblijf, een verzameling ervaringen van andere patiënten, historische referenties en een architecturale analyse van diverse patiëntenkamertypologieën.
Bezoekers worden uitgenodigd om overschoenen aan te trekken, in het bed te gaan liggen, de koptelefoon op te zetten, het model te bekijken, de publicatie te lezen en de enquête in te vullen.