Hoe kunnen we Oosterwold inrichten zodat bewoners en landbouw goed samengaan, rekening houdend met water, bodem en natuur? Die vraag stond centraal tijdens de twee co-creatie sessies in het kader van Possible Landscapes.
Een semi-agrarisch woon-werkgebied van 4.300 hectare tussen Almere en Zeewolde
Flevoland beschikt over de beste landbouwgronden van Europa en is als dé agrarische provincie van Nederland belangrijk voor de internationale voedselvoorziening. De boerenerven liggen er als groene eilanden in het open landschap, dat voornamelijk bestaat uit rechte polderlijnen en kavels.
Oosterwold ligt in Zuidelijk Flevoland, tussen het Natura 2000 gebied Oostvaardersplassen, het grote boscomplex Horsterwold en de stadsbossen van Almere. Dwars door het gebied loopt de rijksweg A27 die het Gooi verbindt met de A6.
De co-creatie sessies voor de verdere ontwikkeling van Oosterwold vinden plaats in het lokale gebiedskantoor. Op tafel ligt een kleed met daarop de water- en natuurkaart van het gebied. Erop liggen borden gemaakt van Flevolandse klei, die de kavels voorstellen. De borden, ontworpen door Atelier NL, geven verschillende onderwerpen weer, zoals de diverse bodemsoorten: zavel, zware klei en lichte klei. En in de hoogte van de klei zie je zowel de bodemdaling, als de rivierbedding en de geulen – het gebied waar de meeste archeologische vondsten worden gedaan.
Uniek experiment
In 2013 kozen de gemeente Almere, de gemeente Zeewolde, het Rijksvastgoedbedrijf, de Provincie Flevoland en het Waterschap Zuiderzeeland voor organische gebiedsontwikkeling van Oosterwold (link: www.maakoosterwold.nl). Dat betekent dat bewoners niet alleen hun eigen woning bouwen, maar ook zelf beslissen over de aanleg en het beheer van hun wegen, paden, groen, energievoorziening, water en de openbare ruimte. Voor de ontwikkeling van het experimenteergebied werden, in plaats van regels, vijf ambities geformuleerd:
1. Organisch groeien – Oosterwold wordt ontwikkeld door initiatiefnemers. Mensen maken de stad.
2. Maximale vrijheid – In Oosterwold zijn zo weinig mogelijk regels.
3. Continu groen – Oosterwold maakt ruimte voor wegen, water, groen en stadslandbouw.
4. Stadslandbouw – Ongeveer 50 procent van het gebied is gereserveerd voor (stads)landbouw.
5. Duurzaam en zelfvoorzienend – Iedereen in Oosterwold zorgt zelf voor energievoorziening, kringlopen en waterberging.
In deel 1 van Oosterwold zijn al ruim 1.700 initiatieven gerealiseerd. Dat zijn 2.007 woningen​ en 5.200 Oosterwolders​. Op termijn moeten er minimaal 15.000 woningen in het gebied komen te staan.
Over MooiNL en Possible Landscapes
In het project Possible Landscapes onderzoeken MooiNL en Biobased Creations mogelijke scenario’s voor een veranderend landschap, waarin de ruimtelijke kwaliteit centraal staat. Iedereen wil immers leven in een mooie omgeving met een herkenbare identiteit (belevingswaarde). Een omgeving waar een functionele samenhang is tussen mens en natuur (gebruikswaarde). En een omgeving die duurzaam is ingericht (toekomstwaarde).
Om daar te komen en iedereen bij elkaar te brengen is verbeeldingskracht nodig. Want wat je je niet kunt voorstellen zal je waarschijnlijk ook niet uitdragen. Daarom heeft het Ministerie van Binnenlandse Zaken het programma MooiNL opgezet. Het programma helpt provincies en gemeenten om de invulling van de ruimte goed vorm te geven door het denken over de toekomst van het landschap te verbinden én te verbeelden.