Maria Daniela Palomá is kunstenaar en onderzoeker die de cocaplant en haar culturele contexten onderzoekt. Dit project is een tastbaar tegenarchief dat complexe geschiedenissen in kaart brengt, lineaire verhalen uitdaagt en de rol van de plant in cultuur en creativiteit toont.
Voorbij de tegenstellingen van coca
Vandaag wordt de beeldvorming – of het “archief” – van coca gedomineerd door negatieve verhalen die de plant koppelen aan cocaïne, verslaving en geweld, waardoor haar handelingsvermogen en haar materiële en spirituele potentieel worden ontnomen. Deze verhalen zijn doorgedrongen tot de collectieve verbeelding, wat leidt tot een vertekend beeld van de plant en de mogelijkheid om haar culturele en materiële rijkdom te ervaren, uitsluit. Uit deze vervorming is een problematische dichotomie ontstaan, waarbij coca wordt gereduceerd tot ofwel narco-esthetiek, ofwel een exotiserend beeld van inheemse esthetiek. Toch reiken de betekenissen en toepassingen van de plant veel verder dan deze tweedeling en bieden ze nieuwe manieren om over de oorlog tegen drugs na te denken, terwijl ze de bredere culturele, sociale en politieke verstrengelingen van de plant laten zien. Door haar onderzoek streeft Maria Daniela Palomá ernaar voorbij deze dichotomie te gaan en zich te richten op de alternatieve toepassingen van de plant, haar creatieve potentieel en de collectieve waarden die in haar betekenis geworteld zijn.
Wortelende Toekomsten van Coca
Dit werk wil de cocaplant agency geven door het onderzoek te presenteren als een metaforisch rhizomatisch wortelstelsel. Het stelt een niet-lineaire, onderling verbonden manier van begrijpen voor, waarin zichtbaar wordt wat zich onder de oppervlakte bevindt: alternatieve toepassingen, onderliggende overtuigingen, gezondheidsvoordelen en de mensen die symbiotisch met de plant omgaan. Het in kaart brengen van dit alternatieve systeem onthult de complexiteit van haar bestaan en traceert de onderling verweven relaties. Dit werk vormt slechts de eerste stap in het proces van materialisatie, met de hoop dat toekomstige samenwerkingen – vooral met degenen die tijdens deze reis worden ontmoet – de coca-wortelkaart verder zullen uitbreiden en verrijken.